Goed voor de patiënt, goed voor het ziekenhuis en goed voor de financiën. Medische ingrepen, die voorheen altijd een meerdaagse ziekenhuisopname met zich meebrachten, zijn nu in één dag af te handelen. ’s Morgens naar het ziekenhuis voor de operatie, ’s avonds weer naar huis. Twee voorbeelden uit Het Van Weel-Bethesda Ziekenhuis.
Orthopedische prothese
“Vroeger kostte dit vijf dagen, sinds we zijn begonnen met rapid recovery twee dagen en nu is het mogelijk in één dag”, zegt Haidar Jan, orthopedisch chirurg in Het Van Weel-Bethesda Ziekenhuis. Hij heeft het over het plaatsen van een orthopedische prothese. Jan, een van de vier chirurgen op de afdeling orthopedie, is gespecialiseerd in heup- en kniechirurgie, inclusief sportletsels. Hij is bovendien erg geïnteresseerd in innovaties op operatief gebied én op het gebied van patiëntenzorg.
“Zoals de dagkliniek: de patiënt wordt ’s morgens geopereerd en kan ’s avonds veilig met ontslag. We zijn een aantal maanden geleden met de pilot van start gegaan. Uiteraard moesten we eerst een aantal partijen bij elkaar brengen om alles goed af te stemmen, zoals verpleegkundigen, anesthesiologen, anesthesiemedewerkers, fysiotherapeuten en de coördinator van de afdeling short stay. We hebben samen een voorlopig werkprotocol opgesteld en een symposium gehouden.” Patiënten die in aanmerking komen voor de dag-kliniek, moeten voldoen aan een aantal inclusiecriteria. Naast de medische situatie gaat het om psychosociale aspecten. Haidar Jan geeft een voorbeeld: “Als je dezelfde dag naar huis gaat, moet je thuis wel een sociaal vangnet hebben. Ook moet de medicatie goed geregeld zijn. Veiligheid boven alles. Voor alleenstaanden en veel oudere patiënten is de dagkliniek geen optie.”
Inmiddels heeft de chirurg vijftien patiënten middels een dagbehandeling aan een nieuwe heup geholpen. “De ervaringen zijn goed. We hebben de inclusiecriteria harder gemaakt en extra werk voor de specialist, de verpleging en de fysiotherapeut efficiënt ingericht. In de uitvoering is het intensiever. We hebben de patiënten ook gevraagd naar hun ervaringen. De feedback was over het algemeen positief. In één of twee gevallen is het niet gelukt om de behandeling in één dag af te ronden.”
Gevraagd naar het waarom van de pilot, noemt Haidar Jan drie ‘pilaren’: de patiënt, het ziekenhuis en de financiën. “Eén: de patiënt. Wij geloven echt in het principe van rapid recovery. Een patiënt die een nieuwe heup of knie krijgt is geen patiënt. Hij of zij heeft geen aandoening. De operatie is bedoeld om de kwaliteit van mobiliteit te verbeteren. Maar als je lang in het ziekenhuis blijft, dan word je toch een patiënt. Zonder je eigen bed, je eigen wc… Thuis in je eigen omgeving is het beste, ook omdat er in het ziekenhuis toch ook gevaar is voor infecties.”
Daarmee is Jan direct bij de tweede ‘pilaar’ van de pilot dagkliniek beland. “Het ziekenhuis heeft te maken met een problematiek rond de bedden-capaciteit. De wachtlijsten zijn toegenomen. Daar is wat aan te doen, door patiënten sneller naar huis te laten gaan.”
Tot slot de financiën. “Heup- en knieoperaties kosten veel geld. De totale kosten zullen alleen maar toene- men door de vergrijzing, terwijl de maatschappij verwacht om zo lang mogelijk mobiel en actief te blijven. Het aantal operaties zal dus stijgen. De vergoeding kan dan onder druk komen te staan. Deze pilot is proactief. Een operatie in de dagkliniek drukt de kosten. Operatief is er geen verschil.”
Borstsparende operatie
Regionale samenwerking heeft ertoe geleid, dat het aantal borstsparende operaties in dagbehandeling is toegenomen in Het Van Weel-Bethesda Ziekenhuis.
Sinds 2014 bestaat er een intensief samenwerkings-verband tussen vier ziekenhuizen in het Borstcentrum ZuidHollandZuid: het ziekenhuis in Dirksland, Medisch Centrum Spijkenisse, het Maasstad Ziekenhuis en het Ikazia Ziekenhuis. “Een intensief samenwerkingsverband, waar we als algemeen ziekenhuis van profiteren en onze kwaliteit door waarborgen”, zegt chirurg Rebecca Brosens. “We bespreken alle patiënten met borstkanker wekelijks in multidisciplinaire bespreking, zodat alle patiënten dezelfde kwaliteit van zorg krijgen volgens de landelijke richtlijnen. Voor gecompliceerde gevallen sluit het Erasmus MC aan. Vanuit deze samenwerking zijn verschillende projecten opgezet om de borstkankerzorg te verbeteren.”
Een van de projecten die hieruit voortkwam, gaat over borstsparende operaties middels dagbehandeling. “Het Borstcentrum ZuidHollandZuid deelt mee in het value-based health care-traject borstkanker van de Santeon-ziekenhuizen. Dat is een landelijke samenwerking van topklinische ziekenhuizen. Uit de gegevens vanuit dit verband kwam naar voren dat Het Van Weel-Bethesda Ziekenhuis relatief weinig borstsparende operaties in dagbehandeling verrichtte. Maar 7 procent, terwijl 80 procent van de patiënten van het Spijkenisse Medisch Centrum dezelfde dag naar huis gaat. Waarom dat verschil?”
Na de start van een pilot in 2021 is het percentage in Het Van Weel-Bethesda Ziekenhuis gestegen naar 65 procent. “Borstsparende operaties in dagbehandeling zijn fijn voor de patiënten, ze kunnen thuis slapen en hebben minder kans op wondinfecties en trombose. Het is veilig, zoals blijkt uit de ervaringen van andere ziekenhuizen. Voor het ziekenhuis verlaagt dit de druk op de beddencapaciteit en is het kosteneffectiever. Een goede samenwerking tussen chirurgen, verpleegkundigen, Mammacare en de afdeling anesthesie is nodig om dit logistiek goed te laten verlopen.”
Rebecca Brosens geeft aan dat dagbehandeling niet in alle gevallen mogelijk is, bijvoorbeeld door de planning van operaties in het ziekenhuis. “Als de operatie om vijf uur ’s middags is, lukt het niet om dezelfde dag naar huis te gaan. Dit geldt bijvoorbeeld bij een patiënt met veel bijkomende ziekten of wanneer deze zich postoperatief niet goed voelt. Daarnaast is de thuissituatie van de patiënt belangrijk. Zo moet er thuis opvang zijn de nacht na de operatie. Ook moet duidelijk zijn wie je kunt bellen als er vragen zijn.”
Door de verwachtingen van de patiënt nog beter te managen en de logistiek in het ziekenhuis verder te verbeteren, verwacht de chirurg tenminste 80 procent van de borstsparende operaties in Het Van Weel-Bethesda Ziekenhuis in dagbehandeling te kunnen uitvoeren.
Dit artikel staat in de tweede uitgave van het magazine “Samen naar Beter”, een verzameling van innovatieve projecten op de Zuid-Hollandse Eilanden.